1. Χωρική αποτύπωση, συλλογή και αποτίμηση εδαφοκλιματικών δεδομένων.
2. Σχεδιασμός και χωροθέτηση χρήσεων γης: Σχεδιασμός νέων φυτεύσεων, χωροθέτηση κομποστοσωρών, χώρων παραγωγής βιοξυλάνθρακα, δεξαμενών ομβρίων υδάτων, σχεδιασμός αρδευτικού συστήματος, σχεδιασμός χώρων εκπαίδευσης, επίδειξης, παρατήρησης πανίδας και μονοπατιών.
3. Σχεδιασμός πειράματος εμπλουτισμού εδάφους/ενίσχυσης και προστασίας εδαφικού οικοσυστήματος με εδαφοβελτιωτικά και υλικά εδαφοκάλυψης όπως μίγματα βιοξυλάνθρακα, στέμφυλων, οινολασπών, κοπριάς, ελαιόφυλλων, μαλλί προβάτου.
4. Προγραμματισμός καλλιεργητικών εργασιών για όλη τη διάρκεια του έργου.

Είναι αναγκαίες για την εγκατάσταση του νέου συκεώνα και των λοιπών φυτεύσεων ώστε να γίνει επισκέψιμο και προς εξυπηρέτηση των εκπαιδευτικών δράσεων. Υφίσταται ήδη ο νέος αμπελώνας (περίπου 850 κλήματα). Επιπλέον προτείνονται:

1. Χωματουργικές εργασίες για τη διαμόρφωση αναβαθμίδων και του φυσικού ανάγλυφου για την επιφανειακή απορροή υδάτων-κατασκευή/επισκευή ξερολιθιών (εκτίμηση 160μ. μήκος) και λιθόστρωτου μονοπατιού (εκτίμηση 30μ. μήκος)-αγορά και μεταφορά χώματος/πετρών (εκτίμηση 10κβ. πέτρες)-περίφραξη-κατασκευή και τοποθέτηση μεταλλικής εξώπορτας-αγορά συρματοπλέγματος/μεταλλικών δοκών, μεταλλικής εξώπορτας.
   
   Υπογραμμίζεται ότι μέχρι και πριν από περίπου 60 χρόνια οι αναβαθμίδες ξερολιθιάς αποτελούσαν την κύρια υποδομή υποστήριξης του πρωτογενούς παραγωγικού μοντέλου των νησιών (γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία), δίνοντας ταυτόχρονα δυνατότητες διαχρονικής ανάπτυξης σημαντικών κοινωνικο-πολιτισμικών χαρακτηριστικών, τόσο υλικών (λαξευμένο και δομημένο τοπίο, καλλιεργούμενη βιοποικιλότητα) όσο και άυλων (παραδοσιακή τεχνογνωσία, ήθη και έθιμα). Ταυτόχρονα, οι αναβαθμίδες υποστήριξαν την διαχρονική λειτουργικότητα του νησιωτικού περιβάλλοντος, μειώνοντας τη διάβρωση του εδάφους, συμβάλλοντας στην εξοικονόμηση νερού και ευνοώντας την φυσική βιοποικιλότητα (αυτοφυής χλωρίδα, άγρια πανίδα).
   
   Για την ανάδειξη και προβολή της αξίας της ξερολιθιάς, το έργο θα δικτυωθεί με το “Εργαστήριο Διαχείρισης της Πολιτισμικής Κληρονομιάς” (ΕΔΠΚ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Το ΕΔΠΚ από το 2002 ασχολείται ερευνητικά με την καταγραφή, ανάδειξη και προβολή των ξερολιθικών κατασκευών της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Λέσβου. Εκπρόσωπος του φορέα στελεχώνει την Οµάδα Έργου.
   
   
2. Διαμόρφωση υπαίθριου χώρου συγκεντρώσεων/εκπαίδευσης και παρατήρησης πανίδας στην καλντέρα του ηφαιστείου της Ανεμώτιας-εγκατάσταση υπαίθριας πέργκολας (μέχρι 50τ.μ.), για στέγαση των εκπαιδευτικών δράσεων–αγορά/κατασκευή πέργκολας και λοιπών παρελκομένων–αγορά εξοπλισμού παρατήρησης πανίδας (κιάλια και περιφερειακά).
   
   Αναφορικά με την παρατήρηση της πανίδας στην καλντέρα του ηφαιστείου της Ανεμώτιας, το έργο θα δικτυωθεί με το “Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής” (ΚΠΕΝ) που λειτουργεί από το “Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου”. Το ΚΠΕΝ Καλλονής οργανώνει και υλοποιεί κάθε χρόνο μια σειρά από δραστηριότητες που σκοπό έχουν την ενημέρωση, ψυχαγωγία και την ευαισθητοποίηση για θέματα περιβάλλοντος και φύσης. Εκπρόσωπος του φορέα στελεχώνει την Ομάδα Έργου.
   
   
3. Συλλογή και μεταφορά ηφαιστειακών πετρωμάτων από την καλντέρα του ηφαιστείου της Ανεμώτιας και διαμόρφωση υπαίθριου χώρου έκθεσης της συλλογής–αγορά υλικών τοποθέτησης και σήμανσης πετρωμάτων.
   Για τη δημιουργία της συλλογής των ηφαιστειακών πετρωμάτων, ιδιαίτερη συμβολή λόγω της τεχνογνωσίας που διαθέτει, θα έχει το “Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου”, ως φορέας σύμπραξης του έργου.
   
   
4. Διαμόρφωση μονοπατιών με σημάνσεις για τη σύνδεση των επιμέρους δράσεων του αγροκτήματος (καλλιέργειες, χώροι κομποστοποίησης/ παραγωγής βιοξυλάνθρακα, αποθήκη, χώροι εκπαίδευσης)–αγορά υλικών σήμανσης.

Η μέγιστη επιφάνεια στέγης που μπορεί να αξιοποιηθεί έχει εμβαδόν 200τ.μ. Με μέσο ετήσιο ύψος βροχής 730χιλ., δυνητικά μπορούν να συλλεγούν περίπου 150κ.μ. βρόχινου νερού. Από αυτά είναι οικονομικά εφικτό, με βάση τους πόρους του προτεινόμενου έργου να αποθηκευτούν σε υπέργειες δεξαμενές περίπου 20κ.μ., για τις άμεσες ανάγκες του αγροκτήματος:

1. Σχεδιασμός και εγκατάσταση συστήματος συλλογής ομβρίων υδάτων από τη στέγη της υφιστάμενης αποθήκης και αποθήκευσής τους σε υπέργειες δεξαμενές: Προμήθεια υδρορροών, δεξαμενών και λοιπού υδραυλικού εξοπλισμού.

1. Αρχική κατεργασία (βαθύ όργωμα) και εμπλουτισμός εδάφους-προμήθεια ειδικού καλλιεργητικού εξοπλισμού και υλικών εμπλουτισμού (χορτοκοπτικό, θρυμματιστής, φτυάρια, τσουγκράνες, καρότσια, πριόνια, ψαλίδια, λάστιχα, συνδέσεις, μπεκ, στηρίγματα κλπ)-επιλογή και παραγγελία φυτών και υλικών καλλιέργειας-απασχόληση εργατών γης-διαμόρφωση χώρων φύτευσης-εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος.
2. Φυτεύσεις συκιών (εκτίμηση 200 φυτά) και αρωματικών φυτών (εκτίμηση 600 φυτά).
3. Εδαφοκάλυψη με φυσικά υλικά (π.χ. μαλλί προβάτου).

Δημιουργείται η υποδομή για την αξιοποίηση των υποπροϊόντων πολυετών καλλιεργειών (κλαδέματα από αμπέλια και συκιές), οινοποίησης/απόσταξης (οινολάσπη, στέμφυλα), ελαιουργίας (ελαιόφυλλα) και κτηνοτροφίας (κοπριά, μαλλί προβάτου):

1. Διαμόρφωση των χώρων αποθήκευσης των πρώτων υλών (κλαδέματα, οινολάσπες, στέμφυλα, κοπριά, ελαιόφυλλα, μαλλί προβάτου) από τα οποία θα παραχθούν τα μίγματα εδαφοβελτιωτικών υλικών και εδαφοκάλυψης. Αγορά ανοικτών πλαστικών δοχείων συγκέντρωσης στεμφύλων/οινολασπών και λοιπών υλικών για την κατασκευή και διαμόρφωση των χώρων κομποστοποίησης.
2. Παρασκευή βιοξυλάνθρακα (biochar). Κατασκευή/προμήθεια ειδικού πειραματικού κλιβάνου (800lit) και παρελκομένων για την πυρολυτική καύση.
3. Ανάμιξη βιοξυλάνθρακα με λοιπές πρώτες ύλες για την παραγωγή εδαφοβελτιωτικών υλικών.

1. Δειγματοληψίες και εργαστηριακές αναλύσεις των πρώτων υλών και των μιγμάτων εδαφοβελτιωτικών, για την αξιολόγηση της θρεπτικής τους αξίας για τα φυτά. Με βάση τα αποτελέσματα των αναλύσεων, καθορισμός των δόσεων εφαρμογής.
2. Πιλοτική εφαρμογή εδαφοβελτιωτικών υλικών και εδαφοκάλυψης στις καλλιέργειες του αγροκτήματος, σύμφωνα με το πειραματικό σχέδιο.
3. Δειγματοληψίες και εργαστηριακές αναλύσεις εδάφους, αξιολόγηση της πιλοτικής εφαρμογής των εδαφοβελτιωτικών και της εδαφοκάλυψης, λαμβάνοντας υπόψη τις παραμέτρους: οργανική ουσία και γονιμότητα του εδάφους, εδαφική υγρασία.
   
   Αναφορικά με την ανάδειξη της σπουδαιότητας διαχείρισης των εδαφών και διατήρησης της βιοποικιλότητας υπό το πρίσμα του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, το έργο θα δικτυωθεί με το “Εργαστήριο Εδαφολογίας” του Ιονίου Πανεπιστημίου, το οποίο διαθέτει συσσωρευμένη εμπειρία από την υλοποίηση συναφών δράσεων. Εκπρόσωπος του φορέα στελεχώνει την Ομάδα Έργου.

Μέσα από δράσεις ενημέρωσης/ευαισθητοποίησης-εκπαίδευσης επιδιώκεται η ενημέρωση του κοινού για το έργο, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευσή του ώστε να κατανοήσει και να υιοθετήσει την αναγκαιότητα μιας περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμης προσέγγισης στην αναβάθμιση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων.

1. Σχεδιασμός και υλοποίηση βιωματικών εκπαιδευτικών/ενημερωτικών εργαστηρίων:
Η εμπειρία της Κοιν.Σ.Επ. από τα βιωματικά εργαστήρια που διοργάνωσε στο πλαίσιο του έργου «Αποκατάσταση υποβαθμισμένου εδάφους μέσω μετασχηματισμού του σε βιολογικό αμπελώνα για τη διάσωση γηγενών ποικιλιών», μας δίδαξε πολλά σχετικά με τη διαδικασία επικοινωνίας και της αποτελεσματικής διάχυσης της πληροφορίας και μεταφοράς της γνώσης, μας έδειξε ότι υπάρχει μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων στη Λέσβο, οι οποίοι αναζητούν συνεχώς ευκαιρίες να συναντηθούν, να μοιραστούν εμπειρίες και να παράγουν από κοινού και οι οποίοι λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές γνώσης και ως διαμορφωτές της κοινής γνώμης.

Στο στάδιο της διαμόρφωσης του αγροκτήματος, με θέμα την κλιματική κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, την αντιμετώπιση των προκλήσεων και την προσαρμογή, την αναγκαιότητα της αναζωογόνησης των εδαφικών οικοσυστημάτων, την αξία κατασκευών όπως η ξερολιθιά, και των χωματουργικών εργασιών στην καλλιέργεια με εργαλεία χειρός.

Στο στάδιο των φυτεύσεων, με θέμα τη διαχείριση των υδατικών και εδαφικών πόρων στα ξηροθερμικά περιβάλλοντα.

Στο στάδιο εγκατάστασης και λειτουργίας των μεθόδων αξιοποίησης των γεωργοκτηνοτροφικών υποπροϊόντων: κομποστοποίηση, παρασκευή βιοξυλάνθρακα (biochar), δέσμευση άνθρακα στο έδαφος (carbon farming).

Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, με τη διοργάνωση ενημερωτικής ημερίδας για την κλιματική κρίση, η οποία θα διευρύνει την κατανόηση των συμμετεχόντων σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μέσα από την ανάλυση του κύκλου του άνθρακα. Ταυτόχρονα, θα αναδείξει τις δυνατότητες των φυσικών οικοσυστημάτων για δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα και θα προτείνει βιώσιμες οικολογικές λύσεις για τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης και την προσαρμογή σε αυτή. Λόγω της μεγάλης απόστασης, για την οργανωμένη μετακίνηση των συμμετεχόντων στην έδρα του Μουσείου στο Σίγρι προτείνεται ναύλωση λεωφορείου.

Εντέλει, θα προκύψει και μια τυποποίηση των εργαστηρίων προκειμένου να επαναλαμβάνονται στο μέλλον.

Μετά την ολοκλήρωση του συνόλου των εργασιών στο πεδίο, θα διοργανωθεί η τελική δημόσια ημερίδα, σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, στην οποία οι συντελεστές του έργου θα παρουσιάσουν όλη τη διαδικασία υλοποίησης του έργου, τις δυσκολίες και τα αποτελέσματα, τους στόχους της Κοιν.Σ.Επ., την ανάγκη προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, την αξία της αναγεννητικής γεωργίας και της κυκλικής οικονομίας.

2. Υπηρεσίες δημοσιότητας
Παραγωγή ψηφιακού και άλλου ενημερωτικού υλικού, σχεδιασμός κεντρικού μηνύματος (web banner/ψηφιακές αφίσες/video/κείμενα) για καταχωρήσεις/αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε κρίσιμες ιστοσελίδες και για εκτυπώσεις, με στόχο την προώθηση του έργου.
Περιοδική αποστολή δελτίων τύπου και ανακοινώσεων σε ΜΜΕ και αναρτήσεις σε ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα (π.χ. έναρξη, ενδιάμεσα αποτελέσματα, βιωματικά εργαστήρια κλπ).
Διαμόρφωση και διαχείριση ειδικού υποσέλιδου του έργου στην κεντρική ιστοσελίδα της Κοιν.Σ.Επ., για την ανάρτηση και συγκέντρωση όλου του παραγόμενου υλικού.

3. Εκτυπώσεις
Εκτυπώσεις (φυλλάδια, αφίσες, πανό, αναμνηστικά με λογότυπα φορέων κλπ), για ενημερωτικούς/εκπαιδευτικούς λόγους.

4. Φωτογραφήσεις
Όλα τα στάδια υλοποίησης του έργου θα αποτυπώνονται μέσω φωτογραφικού φακού (αγορά φωτογραφικού εξοπλισμού και περιφερειακά).

5. Συμμετοχή/συνδιοργάνωση, δικτυώσεις σε εκδηλώσεις άλλων φορέων για τη διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου αναφορικά με θέματα αναγεννητικής γεωργίας, κυκλικής οικονομίας, την πρωτογενή παραγωγή, τη διαχείριση των υποπροϊόντων κλπ.

Η Κοιν.Σ.Επ. επιδιώκει τη δικτύωση για τη δημιουργία δεσμών μεταξύ ατόμων, ομάδων, φορέων κ.α. τη συνεργασία, την από κοινού δράση και διεκδίκηση, ακόμα και για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας. Μόνο μέσα από την προώθηση συλλογικών δράσεων και παρεμβάσεων δημιουργείται η δυναμική κάλυψης των κοινωνικών αναγκών, σε πεδία που ατομικές, ασυντόνιστες και αποσπασματικές δράσεις αποτυγχάνουν.

Στο πλαίσιο αυτό, το έργο θα δικτυωθεί με το “Φεστιβάλ Αμπελουργίας” που πραγματοποιείται σταθερά και επαναλαμβανόμενα από τον Σύλλογο Αμπελουργών Ανεμώτιας Λέσβου “ο Κάμπος”, το τελευταίο δεκαήμερο κάθε Αυγούστου με πλήθος δράσεων περιβαλλοντικού περιεχομένου και με μεγάλη επισκεψιμότητα απ’ όλη τη Λέσβο και εκτός αυτής, καθώς επίσης και με τις οικολογικές δράσεις του Περιβαλλοντικού Συλλόγου “Λέσβος χωρίς πλαστικά” και του Πολιτιστικού–Περιβαλλοντικού Συλλόγου Σκαλοχωρίου “Δρυς”. Εκπρόσωποι των αντίστοιχων φορέων στελεχώνουν την Ομάδα Έργου.

Συγγραφή τελικής έκθεσης αποτελεσμάτων.

Συγγραφή “οδικού χάρτη” και κανόνων για την ολοκληρωμένη και βιώσιμη διαχείριση της γεωργικής γης και των υποπροϊόντων βασικών παραγωγικών κλάδων της Λέσβου (οινοποίησης, κτηνοτροφίας και ελαιουργίας), σύμφωνα με τις μελέτες και τα αποτελέσματα.

Επισημαίνεται ότι αξιοσημείωτη θέση στην οικονομική δραστηριότητα της Λέσβου κατέχει ο πρωτογενής τομέας, κυρίως με τις τεράστιες εκτάσεις ελαιώνων που καλύπτουν το νησί, ενώ ένα πολύ μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού ασχολείται με την κτηνοτροφία.
Στο πλαίσιο αυτό το έργο θα δικτυωθεί με την “Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου” της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, και το “Ερευνητικό Εργαστήριο για τη Γεωγραφία της Εργασίας” του Πανεπιστημίου Αιγαίου για την περαιτέρω αξιοποίηση των αποτελεσμάτων στον πρωτογενή τομέα και στην απασχολησιμότητα. Εκπρόσωποι των αντίστοιχων φορέων στελεχώνουν την Ομάδα Έργου.

1. Υπηρεσίες διαχειριστή έργου, υπηρεσίες μελετητή, υπηρεσίες λογιστή. Συγγραφή εκθέσεων προόδου/φυσικού αντικειμένου, οικονομικός απολογισμός, με τη συχνότητα που ορίζει ο φορέας χρηματοδότησης
2. Τήρηση αρχείου αποδεικτικών σύμφωνα με τις προβλέψεις του Οδηγού Υλοποίησης Έργου (μετακινήσεις ομάδας έργου, ταχυδρομικές αποστολές-ταχυμεταφορές, συμβάσεις εξωτερικών συνεργατών/εργατών γης, παραστατικά αμοιβών και μετακινήσεων, τιμολόγια και παραστατικά πληρωμής, υπεύθυνες δηλώσεις κλπ), καταχώρηση τιμολογίων στη διαύγεια.